ภาวะการมีลูกยาก

สำหรับครอบครัวที่ต้องการมีลูก เรื่องการมีลูกยากเป็นเรื่องใหญ่และเป็นปัญหากวนใจ เพราะยิ่งอายุมากขึ้นโอกาสเสี่ยงต่อการมีลูกก็มากขึ้น ดังนั้น การมีลูกในวัยที่เหมาะสมเป็นเรื่องจำเป็นและสำคัญสำหรับชีวิตครอบครัว แต่สำหรับว่าที่คุณพ่อหรือคุณแม่ที่มีปัญหามีลูกยากนั้นมีหลายปัจจัยสาเหตุที่หากเราไม่ทำความเข้าใจอย่างถูกต้อง อาจทำให้เราเสียเวลา และเสียค่าใช้จ่ายมากเกินความจำเป็น การทำความเข้าใจเรื่อง “ภาวะการมีลูกยาก” จึงเป็นเรื่องพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับทุกท่านที่ต้องการมีครอบครัวที่มั่นคง ดังนี้

การมีลูกยากคืออะไร

การมีลูกยาก  คือ ภาวะที่คู่สมรสโดยฝ่ายหญิงไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ตามปกติ แม้จะมีเพศสัมพันธ์กันอย่างสม่ำเสมอเป็นระยะเวลา 1 ปีขึ้นไป โดยไม่ได้มีการคุมกำเนิด แต่สำหรับคู่สมรสที่ฝ่ายหญิงอายุมากกว่า 35 ปีจะใช้ระยะเวลา 6 เดือนขึ้นไป โดยที่ภาวการณ์มีบุตรยากนั้นอาจเกิดจากปัจจัยด้านฝ่ายชาย หรือ ฝ่ายหญิงก็ได้ หรือ ทั้งสองฝ่ายก็ได้

สาเหตุของการมีลูกยาก

สาเหตุของการมีลูกยาก เกิดขึ้นได้จากทั้งปัจจัยของฝ่ายชายและฝ่ายหญิง ดังนี้
• ฝ่ายชาย ความผิดปกติขิงระบบสืบพันธ์ที่ส่งผลให้อสุจิไม่แข็งแรงหรือมีน้อยกว่าปกติ อสุจิอ่อนแอ อสุจิรูปร่างไม่สมบูรณ์ เป็นต้น ซึ่งสาเหตุนี้สามารถตรวจพบโดยนำน้ำเชื้ออสุจิไปตรวจดูในเบื้องต้นนั่นเอง
• ฝ่ายหญิง เกิดจากปัญหาในรังไข่หรือโพรงมดลูกได้ซึ่งมีสาเหตุมาจากพันธุกรรม การติดเชื้อในรังไข่ การเกิดเนื้องอกหรือซีสต์ที่ไปรบกวนการทำงานของระบบสืบพันธ์ ทำให้เกิดภาวะไข่ไม่ตก ท่อรังไข่อุดตัน มีผังผืดเกิดขึ้นที่โพรงมดลูกขัดขวางการฝังตัวของไข่ เป็นต้น 

นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาแล้ว ยังมีสาเหตุและปัจจัยอื่นๆ ที่อาจเกิดได้ทั้ง 2 ฝ่าย เช่น การเคยมีประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ที่มีผลต่อความแข็งแรงสมบูรณ์ของระบบสืบพันธ์ หรือพฤติกรรมทำลายสุขภาพเช่น ความเครียด การนอนดึก การดื่มสุรา การรับประทานยาบางชนิดหรือการใช้สารเสพติด เป็นต้น

การป้องกันภาวะการมีลูกยาก

การมีลูกยาก เกิดได้ทั้งจากปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก ซึ่งสามารถจัดการได้ดังนี้
• การมีลูกยากที่เกิดจากปัจจัยภายใน เช่น ความผิดปกติของระบบสืบพันธ์ในฝ่ายชายหรือฝ่ายหญิง สามารถจัดการในเบื้องต้นด้วยการตรวจสุขภาพก่อนแต่งงานและจัดการตามสาเหตุที่ตรวจพบ เช่น ฝ่ายชายที่มีปัญหาในเรื่องอสุจิไม่แข็งแรง ต้องปรึกษาแพทย์ในการวางแผนตั้งครรภ์ เช่น อาจเกิดจากภาวะความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธ์ภายในตั้งแต่เกิด เช่น ลูกอัณฑะไม่ลงถุงอัณฑะ ท่อนำอสุจิอุดตัน ความผิดปกติที่สมองส่วนไฮโปธาลามัสและต่อมใต้สมองทำให้การผลิตอสุจิน้อยกว่าปกติ ซึ่งความผิดปกติภายในกับความสามารถในการมีเพศสัมพันธ์เป็นคนละเรื่องกัน ซึ่งความผิดปกติบางอย่างสามารถแก้ไขและรักษาได้ทางการแพทย์ต่อไป
• การมีลูกยากที่เกิดจากปัจจัยภายนอก อาจสามารถจัดการและป้องกันได้ เช่น การลดพฤติกรรมเสี่ยงในการทำลายสุขภาพต่างๆ คู่สมรสต้องมีการตรวจสุขภาพก่อนแต่งงานเพื่อวางแผนครอบครัวล่วงหน้า และต้องดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงสมบูรณ์ได้แก่

• การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเพื่อเตรียมความพร้อมและความแข็งแรงของทั้ง 2 ฝ่ายให้สมบูรณ์ที่สุด เพื่อให้ไข่และอสุจิที่แข็งแรงสมบูรณ์มากที่สุดที่พร้อมจะเกิดการปฏิสนธิและเจริญเติบโตเป็นลูกน้อยที่พัฒนาการสมวัยต่อไป
• การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอช่วยให้ร่างกายแข็งแรง มีผลต่อคุณภาพการมีเพศสัมพันธ์ มีผลต่อการควบคุมอารมณ์และจิตใจ การจัดการความเครียดอย่างต่อเนื่อง เพราะความเครียดนอกจากจะส่งผลต่อการตั้งครรภ์แล้วยังส่งผลต่อพัฒนาการของลูกน้อยในครรภ์ด้วย
• การควบคุมน้ำหนักและลดพฤติกรมเสี่ยงด้านสุขภาพ มีผลโดยตรงต่อความแข็งแรงและสุขภาพร่างกายของว่าที่คุณและคุณแม่ทั้งในระยะก่อนตั้งครรภ์และระยะตั้งครรภ์ เช่น การไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่ การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอและหลีกเลี่ยงความเครียดสะสม เป็นต้น

โดยสรุปแล้ว การวางแผนก่อนการตั้งครรภ์ด้วยการตรวจสุขภาพก่อนมีบุตร  หรือ วางแผนก่อนมีลูกเป็นเรื่องสำคัญไม่น้อยกว่าการวางแผนใช้ชีวิตคู่ หรือ การแต่งงาน เพราะสุขภาพของคู่สมรสมีผลโดยตรงต่อสุขภาพของลูกน้อยที่จะเกิดมาในระยะยาวและมีผลต่อคุณภาพชีวิตของทุกคนในครอบครัว และที่สำคัญหากตรวจพบข้อจำกัด หรือข้อบกพร่องที่อาจเป็นอุปสรรคขัดขวางต่อการมีลูก เราจะได้จัดการปัญหาและสาเหตุอย่างถูกต้องและถูกวิธีต่อไป